Kuluçkadan sağlıklı civcivler elde etmek ve yüzde yüze yakın başarılı olmak için yumurta seçimi, muhafaza / saklama şartları, yumurtaların saklama sürecindeki diziliş pozisyonları vb. bilgiler aşağıda anlatılmıştır.
Döllü yumurta seçimi: Kuluçkadan civciv çıkarmak için döllü yumurta lâzımdır. Horozsuz tavukların yumurtalarından civciv çıkmaz. Tavukların en az 12 gün öncesinden beri horozla çiftleşmekte olmaları gerekiyor. Bir sürüde beş tavuk başına bir horoz düşmelidir. Horozlar ise genç ve sağlıklı olmalıdır. Tavuktan küçük olmamalıdır.
Tavuk genç olmalı. Birbuçuk yaşını aşmış tavukların döl tutması zor oluyor. Bütün bu şartlara uygun tavukların yumurtalarının döllülük oranı çok yüksektir. Doğal ortamda horozla yaşayan tavukların yumurtalarının döllenmişlik oranının en yüksek olduğu zaman ise ilkbahar mevsimidir.
Kaliteli yumurta seçimi: Sağlıklı ortamda yaşayan, dengeli beslenen, çok zengin çeşitlilikte gıdalar alabilen ve böylelikle bünyelerinde hiçbir gerekli madde eksikliği olmayan tavukların yumurtaları seçilmeli. Aksi takdirde civcivler sağlıksız ve dirençsiz olacaklardır. Yaşama şansları her şeye rağmen az olur. Tavuğun cinsi ne ise yumurta o cinsin standartlarına uygun büyüklükte olmalı. Normalinden küçük veya normalinden büyük yumurtalar, fazla yuvarlak veya fazla ince uzun yumurtalar tercih edilmemelidir.
Yumurtaların temizliği: Bazı insanlar kuluçkaya konacak yumurtaların yıkanmasını tavsiye etse de, en iyisi folluğu temiz tutmak ve yumurtlanmış yumurtaları kirlenmeden alarak çok temiz ve serin bir yerde saklamaktır. Yumurta kabuğunun dış yüzeyinde doğal bir koruyucu tabaka vardır. Yıkayınca bu koruyucu tabaka yok olup gidiyor, sonuçta zararlı bakterilerin yumurta içine girebilmeleri kolaylaşıyor.
Yumurtaları saklama koşulları: sıcaklık ve nem oranı: Yumurtaların saklanacağı ortam 12º – 13º C sıcaklık derecesine ve %75 oranında neme sahip olmalıdır. Bunun için buzdolapları "ısı ayarı değiştirilerek" kullanılabilir. Bu mümkün değilse evin bodrumu kullanılmalı, bu da mümkün değilse evin en serin, en gölgeli tarafında uygun bir yere iki metre çukur kazılarak serin ortam sağlanmalı. 13 dereceden daha sıcak olsa bile idare eder.
Yumurtaların %75 nemli ortamda bekletilmeleri niçin önemlidir? Kuru havalı yerlerde bekleyen yumurtaların içindeki sıvının suyunu kuru hava çeker. Böylece yumurtanın geniş ucundaki hava boşluğu her geçen gün büyümeye devam eder. Kuluçka süresi boyunca yumurtanın dışarı vereceği çeşitli gazlarla beraber su kaybına devam edeceğini de düşünün. Onun için hiç olmazsa kuluçka öncesi su kaybının en az olması sağlanmalıdır, bu da nemli hava ile mümkündür.
Dizilme pozisyonları ve çevrilmeleri: Kuluçkaya konacağı güne kadar bekletilmesi gereken yumurtaların sivri kısımlarının aşağı gelmesi şartıyla dizilmeleri gerekiyor. Yumurtalar tam dik durmayacak, günde bir defa diğer tarafı yaslanacak şekilde çevrilecek. Çevrilmeleri önemlidir. Günde bir defa çevirmek en az ölçüdür. Kulaçka için yumurtalarını biriktiren tavuklar bile yumurtalarını her gün itinayla çevirir.
Bekletilme süresi en fazla kaç gün olmalı? Yukarda anlattığım şartlarda saklanan döllü yumurtalardan en iyi verim en fazla 7 gün bekletilmişlerden alınır. Daha fazla bekletilmelerinde kalite mükemmelliği her gün azalır. Fakat bu sadece riski azaltmak için tedbirdir. Yani 7 günden fazla bekletilen yumurtalar asla kuluçkada kullanılmamalı anlamına gelmez. İyi muhafaza edilmiş yumurtaların 15 günlükleri bile kuluçkada iyi sonuç verebilir. Yine de risklidir. Hele 3 haftayı aşmış yumurtaların döllerinin canlı kalma ihtimali neredeyse sıfırdır.
Yumurtaları kuluçkaya koymadan önce: Bekletilen bu "soğuk" yumurtaları gurk tavuğun altına veya kuluçka makinesine koymadan önce 20 – 25 derece dolaylarındaki oda sıcaklığında normal şartlarda bekletilerek oda sıcaklığını kazanmaları sağlanmalıdır. Aniden tavuğun veya kuluçka makinesinin sıcaklığıyla karşılaşan yumurtaların kabuklarında aynen buzdolabından çıkarılan kaplarda havanın neminin yoğunlaşarak su haline gelmesi olayı olur. Bu da yumurtaları fazlaca ıslatır ve zararlı bakterilerin işini kolaylaştırır.
Peki yabani orman tavukları kuluçkaya yatacağı güne kadar yumurtalarını böyle mi muhafaza ediyor? Elbette doğada farklıdır, yukarda anlatıldığı gibi değildir. Bir tavuk her gün yumurtlamaz. Dolayısıyla 7 yumurta üstünde kuluçkaya yatacak olan bir yabani orman tavuğunu düşünürsek, en eski yumurtası 10 günlük olabilir. Ayrıca mevsim normalleri ne ise yumurtalar o sıcaklıkta açık havada bekletilmiş oluyorlar. Doğa tavukları az sayıda yumurtlar, hepsi bitince gurk olup kuluçkaya yatarlar. Genelde bütün yumurtalardan civciv çıkar.
1- Tavuk yumurtaları biriktirirken her gün günde en az bir defa yumurtaları kontrol eder, özenle çevirir.
2- Yabani tavukların yaşadığı tropikal güneydoğu Asya ormanlarında hava daima aşırı nemlidir.
Kaynak: tavuk.devletli.com
